Zarząd Transportu Miejskiego w Gdańsku

Bilet i identyfikator płatności w jednym
Do nabycia biletu w nowych biletomatach pokładowych potrzebne będzie wykonanie jedynie dwóch kroków- wybór odpowiedniego biletu i zbliżenie karty. Przyłożenie karty będzie równoznaczne ze skasowaniem biletu. Bezpieczeństwo każdej transakcji jest zgodne ze standardami organizacji płatniczych VISA i MasterCard, co daje pasażerom gwarancję najwyższej jakości. Bilety sprzedawane przez biletomaty mają jedynie formę elektroniczną (urządzenia nie będą drukować biletów papierowych ani potwierdzeń). W momencie realizacji płatności zbliżeniowej za bilet system generuje dla danej transakcji tzw. token (ciąg cyfr identyfikujących ją w systemie, który jest zapisywany w systemie centralnym, a nie na karcie). System będzie automatycznie przypisywać bilety do wygenerowanego tokena. Należy podkreślić, że bilety zakupione w ramach OPS są zapisywane w systemie , a nie na zbliżeniowej karcie płatniczej. Zbliżeniowa karta płatnicza w OPS służy wyłącznie jako identyfikator transakcji. Dzięki rozwiązaniu opartemu na tokenach numer oryginalnej kart nie jest nigdzie zapisywany, co eliminuje ryzyko związane z ewentualnym wyciekiem wrażliwych danych- tłumaczy Kamila Kaliszyk z Mastercard.

Procedura kontroli biletów zakupionych w nowym biletomacie pokładowym
Nowe urządzenia nie będą drukowały papierowych biletów, a potwierdzeniem dokonania zakupu będzie indywidualny numer (token) zapisany w systemie centralnym. Karta służyć będzie zatem do zapłaty za przejazd, a jednocześnie będzie identyfikatorem w przypadku kontroli.  Sama procedura kontroli biletowej jest niezwykle prosta. Wystarczy przyłożyć do czytnika kontrolerskiego kartę, którą przeprowadziliśmy transakcję. Warto podkreślić, że nie ma potrzeby oddawania karty kontrolerowi, tak jak nie jest niezbędnym przekazanie jej kasjerowi przy płaceniu zbliżeniowo w terminalu sklepowym. Kontroler nie będzie mieć dostępu do żadnych danych na kontrolowanej karcie płatniczej. Za pomocą czytnika dostanie z Systemu Centralnego jedynie informacje dotyczące biletu przypisanego do karty, która stanowi wyłącznie identyfikator płatności. Co więcej, tokeny transakcji opłaconych za pomocą bankowych kart płatniczych będą dostępne dla czytników kontrolerskich niezależnie od pojazdu, w którym opłata została wniesiona, co jest bardzo istotne w odniesieniu do biletów czasowych umożliwiających pasażerom przesiadki.

Niezmienny cel kontroli biletowej
Procedura kontroli biletowej, niezależnie od sposobu, w jaki bilet został nabyty, nie będzie się zatem różnić się w istocie niczym od okazania kontrolerowi tradycyjnego biletu. Bez względu na jego formę, kontrola biletowa sprowadza się bowiem do wykazania aktualnego uprawnienia do przejazdu.

Należy jednocześnie pamiętać, że jedynie kontrolerzy legitymujący się ważnym dokumentem posiadają prawo do sprawdzenia naszych kart czy biletów w każdej innej postaci.

Czy kontroler ZTM Gdańsk  może pobrać pieniądze z karty czytnikiem służącym do sprawdzania biletów?
Nie, taka sytuacja jest niemożliwa. Jedynym urządzeniem, które pozwala pobrać środki z karty płatniczej jest terminal podpięty do sieci płatności, która bezpiecznie łączy to urządzenie z kontem bankowym. Podłączenie takiego terminala do sieci płatności wymaga od sprzedawcy (w tym przypadku ZTM Gdańsk) podpisania stosownej umowy ze specjalistyczną firmą oferującą terminale płatnicze, czyli z tzw. agentem rozliczeniowym (w tym przypadku First Data Polcard). Zanim taka umowa zostanie podpisana, sprzedawca zostaje gruntownie sprawdzony przez agenta rozliczeniowego. Oznacza to, że nawet jeżeli ktoś hipotetycznie podjąłby się tego obarczonego dużym ryzykiem, nielegalnego przedsięwzięcia, musiałby ponieść znaczne koszty finansowe oraz poddać się szczegółowym procedurom weryfikacyjnym związanym z typem i celem działalności. Ponadto, w przypadku próby dokonania jakiegokolwiek oszustwa za pomocą terminalu, transakcję taką bardzo łatwo jest wyśledzić. Identyfikacja sprawcy jest bardzo prosta i szybka dzięki konieczności udostępnienia szeregu danych każdego rejestrującego się w systemie. Co więcej, potencjalny złodziej ryzykuje, że zostanie wykryty, jeszcze zanim zdobyte w bezprawny sposób pieniądze do niego trafią ponieważ środki pobrane przy pomocy terminalu trafiają na konto sprzedawcy ze znacznym opóżnieniem.

Podsumowując, karty zbliżeniowe są bardzo bezpieczną formą płatności, znacznie lepiej zabezpieczoną niż tradycyjne karty z paskiem magnetycznym. Te pierwsze posiadają m.in. mikroprocesor, na którym wrażliwe dane są zaszyfrowane. Według danych NBP oszukańcze transakcje stanowią kilka promili wszystkich płatności kartą, co sprawia, że płatności kartowe w Polsce są kilkukrotnie bezpieczniejsze niż w innych krajach Europy.

Warto pamiętać też, że czym innym jest pobranie środków z karty, a czym innym odczytanie z niej danych. W przypadku komunikacji miejskiej  w Gdańsku  kontrolerzy będą wyposażeni w specjalne czytniki, które będą mogły sprawdzić, czy daną kartą został zakupiony bilet na przejazd. Będzie to jednak jedyna informacja, do której kontroler będzie miał dostęp.

Należy dodać, że w nowym systemie informatycznym służącym do rozliczania przejazdów w modelu „karta płatnicza zamiast biletu” numer karty płatniczej nie będzie zapisywany. W momencie dokonania płatności zbliżeniowej w inteligentnym kasowniku system zamieni numer karty płatniczej na zastępujący go ciąg cyfr, czyli tzw. token. Zapisanie tego tokenu w bazie danych pozwoli sprawdzić, czy dany pasażer zapłacił za konkretny przejazd. To dzięki temu kontroler może sprawdzić, przykładając kartę płatniczą do swojego czytnika, czy został nią kupiony bilet. Dzięki takiemu rozwiązaniu numer oryginalnej kart nie jest nigdzie zapisywany, co eliminuje ryzyko związane z ewentualnym wyciekiem wrażliwych danych.

Mechanizm działania Open Payment System


Jak działa system poboru opłat w kasowniku pojazdowym?
PIERWSZA TRANSAKCJA wykonywana w kasowniku pojazdowym dokonywana daną kartą jest ZAWSZE AKCEPTOWANA, a bilet zostaje sprzedany.

Dopiero po sprzedaży biletu, kasownik łączy się z systemem informatycznym banku w celu pobrania środków.

Jeżeli system informatyczny banku odmówi wykonania autoryzacji płatności (np. z powodu braku środków na koncie), karta zostaje zablokowana w systemie biletowym do momentu skutecznego ściągnięcia środków.

System zawsze dokonuje maksymalnie 3 prób pobrania środków z konta przypisanego do karty:

• pierwszej próby, w ciągu pierwszej doby od momentu wykonania transakcji,
• (w przypadku kolejnej odmowy autoryzacji) kolejnych dwóch prób w ciągu następnych 30 dni kalendarzowych.

W przypadku skutecznego ściągnięcia środków za bilety karta zostaje automatycznie odblokowana w systemie biletowym.

W przypadku bezskutecznej próby ściągnięcia środków karta zostaje trwale zablokowana w systemie, a jej odblokowanie jest możliwe tylko i wyłącznie w jednym z Biur Obsługi Klienta ZTM Gdańsk.

Co oznacza informacja, że karta została zablokowana w Open Payment System?

Oznacza to, że poprzednio wykonana transakcja w systemie zakończyła się odmową pobrania środków przez bank.

W takim przypadku kasownik pojazdowy podczas próby wykonania płatności za bilet komunikacji miejskiej wyświetla komunikat „Karta zastrzeżona w systemie. Skontaktuj się z Biurem Obsługi Klienta”.

Jakie są najczęstsze powody zablokowania karty płatniczej w systemie biletowym?

• Utrata ważności karty
• Karta zastrzeżona (np. skradziona)
• Karta, którą była wykonywana płatność ma zablokowaną funkcję płatności zbliżeniowych.
• Dzienny licznik transakcji zbliżeniowych nie wymagających potwierdzenia kodem PIN ustawiony na zbyt niskim  poziomie.
• Na koncie bankowym powiązanym z kartą płatniczą znajduje się niewystarczająca ilość środków do realizacji płatności za bilet.

Co jeżeli karta została zablokowana z powodu niewystarczających środków na karcie? Czy po zasileniu konta dojdzie do jej automatycznego odblokowania?
Przy pierwszym użyciu karty płatniczej w kasowniku w pojeżdzie, terminal biletowy zaakceptuje transakcję ze względu na zastosowane rozwiązanie odroczonej autoryzacji płatności Jednakże w przypadku, gdy system bankowy nie zaakceptuje transakcji, np. z powodu braku środków na koncie pasażera i pieniądze nie wpłyną na konto operatora systemu, karta zostanie wpisana na listę kart zablokowanych w systemie biletowym. Każdorazowa następna próba użycia w systemie karty wpisanej na listę kart zablokowanych będzie skutkowała odmową i brakiem autoryzacji – pasażer będzie jechał „na gapę” i będzie miał tego świadomość, ponieważ w momencie zbliżenia karty płatniczej do Kasownika Biletowego na ekranie wyświetli się informacja „Karta zastrzeżona. Proszę zgłosić się do Biura Obsługi Klienta”.
W takiej sytuacji należy:

1. Jak najszybciej uzupełnić środki na koncie bankowym powiązanym ze zbliżeniową karta płatniczą. System biletowy automatycznie ponowi zapytanie do banku wydawcy karty płatniczej o dostępność środków odpowiednio po 1- szej, 7-mej, 14-stej dobie od momentu zrealizowania transakcji w kasowniku biletowym, dla której wystąpiła odmowa z uwagi na brak środków. W momencie skutecznego ściągnięcia zaległych środków, system biletowy automatycznie usunie kartę płatniczą z listy kart zastrzeżonych i pasażer będzie mieć możliwość realizacji kolejnych transakcji.
2. Alternatywnie pasażer może się udać do jednego z Biur Obsługi Klienta ZTM Gdańsk , zweryfikować jaki jest obecny stan zaległości w systemie biletowym z tytułu nieuregulowanych transakcji oraz zgłosić wniosek o odblokowanie karty. Po rozpatrzeniu wniosku przez BOK oraz spłacie przez klienta zaległości, karta zostanie odblokowania w systemie biletowym. Pasażer zostanie powiadomiony przez operatora BOK o możliwości realizacji dalszych transakcji w systemie biletowym.

Dlaczego kasownik od razu nie informuje o nieudanej transakcji?

W kasownikach zastosowano rozwiązanie, polegające na tzw. odroczonej autoryzacji płatności. To oznacza, że pierwsza transakcja, wykonana za pomocą danej karty, jest zawsze akceptowana przez system. Autoryzacja transakcji dokonuje się po chwili „w tle”.

Takie rozwiązanie wynika z faktu, że w transporcie publicznym konieczne jest bardzo szybkie realizowanie transakcji i zapewnienie dużej przepustowości przy urządzeniach sprzedaży.

Jeżeli transakcja uzyska autoryzację ze strony systemu bankowego, konto pasażera jest obciążane należną kwotą a środki trafiają do operatora biletowego.

Jeżeli transakcja zostanie odrzucona przez system bankowy i środki finansowe nie trafią na konto operatora, karta trafia na „czarną listę”  systemu biletowego.

Tak więc pierwsza transakcja wykonana za pomocą danej karty płatniczej jest zawsze udana.

Jeżeli karta – z powodów opisanych powyżej – trafi na tzw. czarną listę, po zbliżeniu jej do kasownika w pojeżdzie, na ekranie kasownika  pojawi się komunikat o tym, że karta znajduje się na liście kart zablokowanych a transakcja zakupu biletu zakończyła się niepowodzeniem. Nie ma zatem możliwości, aby pasażer nie wiedział, że podróżuje bez ważnego biletu.

Czy komunikat karta zastrzeżona na ekranie biletomatu mobilnego oznacza, że nie mogę nią nigdzie płacić?

Nie, karta płatnicza nie zostaje zablokowana. Można jej dalej używać np. w sklepach, punktach usługowych, itd. Jedynym miejscem, gdzie nie można taką kartą zapłacić, to płatności za przejazdy komunikacją miejską wnoszone w terminalach w pojazdach do czasu, kiedy nieopłacona transakcja zostanie uregulowana.