Te elektryczne są z nami już od 125 lat. Pierwszy taki pojazd wyjechał na ulice Gdańska dokładnie 12 sierpnia 1896 roku. Przewiózł pasażerów z centrum miasta na Orunię. To była rewolucja komunikacyjna, bo tramwaje elektryczne poruszały się zdecydowanie szybciej niż tramwaje konne, które były obecne w Gdańsku od 1873 roku. Te na prąd mogły rozwijać prędkość do nawet 28 km/h. Tramwaje konne poruszały się z prędkością do 12 km/h. Elektryczny tramwaj pojawił się w Grodzie nad Motławą 15 lat po wynalezieniu go przez niemieckiego konstruktora Ernsta Wernera von Siemensa. Pierwszy eksperymentalny skonstruowany przez niego pojazd został uruchomiony w Berlinie w 1881 roku.
Po oddaniu zmodernizowanej trasy na Orunię, stopniową elektryfikację zaczęły przechodzić kolejne odcinki torów. Uruchomiono zupełnie nowe linie do kąpielisk w Brzeźnie, Nowym Porcie i Jelitkowie. W 1899 roku oddano do użytku zajezdnię tramwajową w Nowym Porcie przy ulicy Władysława IV - czynna jest do dzisiaj. Już od 1925 roku po ulicach Gdańska jeździły pierwsze częściowo niskopodłogowe tramwaje wyprodukowane przez Gdańską Fabrykę Wagonów. Były eksploatowane do lat 50. XX wieku. Największą ówczesną inwestycją było doprowadzenie w 1927 roku trasy do plaży na Stogach. Właśnie tam rozpoczęły kursowanie tramwaje serii 245-264 i 265-268, czyli tzw. bergmany. Dziś jeden z takich pojazdów – Bergmann 266 – stanowi element floty pojazdów zabytkowych Gdańskich Autobusów i Tramwajów. Jest niewątpliwą atrakcją nie tylko dla turystów, ale także mieszkańców jako najstarszy zachowany tramwaj elektryczny.
W latach późniejszych doprowadzono także trasę tramwajową do lotniska znajdującego się we Wrzeszczu. Po zakończeniu II wojny światowej powstała linia z Oliwy do Sopotu.
Powiew nowoczesności w gdańskim taborze tramwajów elektrycznych to lata 70. XX wieku. Właśnie wtedy na ulicach Gdańska pojawiły się pierwsze wagony przegubowe 102N i 102Na. Z kolei kultowa „stopiątka” zaczęła wozić pasażerów w 1975 roku. Epoka tramwajów generacji 105N trwała nieprzerwanie przez 46 lat. „Stopiątki” skierowano najpierw do obsługi linii 2, łączącej Śródmieście z Oliwą, a także linii nr 6, uruchomionej na nowej trasie z Jelitkowa przez Oliwę i Wrzeszcz do Śródmieścia (wcześniej „szóstka” jeździła na Orunię).
Od pierwszej dostawy 5 marca 1975 roku do Gdańska trafiły aż 272 wagony przeznaczone do obsługi linii pasażerskich oraz dwa gospodarcze. Konstruktorom przy projektowaniu tych tramwajów przyświecało hasło „mniej stali, więcej szkła”. W latach 70. XX. wygląd tego tramwaju był bardzo nowoczesny. Często nazywano je akwariami. W 1977 roku oddano do użytku linie tramwajową przez nowe osiedla na Przymorzu i Zaspie. Ponieważ „stopiątki” woziły pasażerów przez prawie pół wieku, kiedy nastał ich kres uroczyście je pożegnano. Swoją służbę zakończyły na linii nr 8 funkcjonującej na trasie Jelitkowo – Stogi Plaża.
W piątkowy, słoneczny poranek 5 marca 2021 roku odbył się oficjalny przejazd trójskładem 105Na, stanowiący zakończenie ery tramwajów wysokopodłogowych w Gdańsku.
Kolejnym przełomem w 125-letniej historii tramwajów elektrycznych w Gdańsku było pojawienie się na torach w 1997 roku częściowo niskopodłogowych pojazdów 114Na. Zdecydowanie poprawił się wówczas komfort podróżowania osób z niepełnosprawnościami oraz osób starszych. Następnym ważnym momentem stało się wstąpienie Polski w 2004 roku do Unii Europejskiej. Dzięki dostępności do środków unijnych możliwe było uruchomienie Gdańskiego Projektu Komunikacji Miejskiej. Realizacja GPKM trwa do dziś. W 2007 roku powstała linia tramwajowa na Chełm. Miasto kupiło nowe tramwaje marki Bombardier. Zaczęto też sprowadzać używane wagony typu N8C z Dortmundu i Kassel, uzupełniane o nowe niskopodłogowe wejście. W 2012 roku oddano do użytku trasę do Łostowic, a trzy lata później z komunikacji tramwajowej mogli cieszyć się mieszkańcy Piecek – Migowa. Zakupiono też duże partie nowych tramwajów z bydgoskiej Pesy (modele Swing i Jazz Duo).
W roku 2020 dzielnica Piecki - Migowo zyskała tramwajowe połączenie z Ujeściskiem (al. Pawła Adamowicza). Obecnie budowana jest trasa „Nowa Warszawska”. To odcinek łączący pętlę "Ujeścisko" u zbiegu al. Pawła Adamowicza i ul. Jabłoniowej, ul. Warszawskiej oraz ul. Lawendowe Wzgórze z linią tramwajową biegnącą wzdłuż al. Havla. Zgodnie z planem pierwszy tramwaj przejedzie nową trasą na wiosnę 2023 roku. Trwają też już prace nad dokumentacją projektową dla Trasy Gdańsk Południe - Wrzeszcz.
W tej chwili długość tras tramwajowych w Gdańsku wynosi 63 kilometry. Pasażerowie mają do dyspozycji 10 linii zwykłych i 2 sezonowe. Najdłuższa linia tramwajowa w Gdańsku – nr 8 (Jelitkowo – Stogi Plaża) od przystanku początkowego do końcowego liczy ponad 18 km. A za dwa lata obchodzić będziemy jubileusz 150-lecia obecności tramwajów w Gdańsku.
Autorzy: Dagmara Szajda, Cezary Kamiński