Regulamin kontroli biletów obowiązujący w środkach lokalnego transportu zbiorowego w Gdańsku (Załącznik nr 1 do Zarządzenia Nr 12/2005 Dyrektora ZTM w Gdańsku, zmieniony Zarządzeniem Nr 4 z dnia 11.01.2008, zmieniony Zarządzeniem Nr 34/2008 z dnia 10 lipca 2008 r., zmieniony Zarządzeniem Nr 50/2008 z dnia 10 września 2008 r., zmieniony Zarządzeniem Nr 5/2011 z dnia 23.02.2011 r., zmieniony Zarządzeniem Nr 68/2011 z dnia 29 grudnia 2011 r.).
- Podstawowym zadaniem kontrolera biletów jest sprawdzanie, czy wszyscy pasażerowie w pojeździe posiadają ważne bilety na przejazd (bilety zgodne z aktualnym cennikiem opłat) lub dokumenty uprawniające do przejazdów bezpłatnych i ulgowych.
- Kontroler biletów bezwzględnie musi wykazać się znajomością:
a. „Uchwały Rady Miasta Gdańska w sprawie przepisów porządkowych związanych z przewozem osób i bagażu ręcznego pojazdami gminnego transportu zbiorowego na terenie obsługiwanym przez komunikację miejską organizowaną przez miasto Gdańsk",
b. aktualnie obowiązującego cennika opłat,
c. przepisów określających zakres uprawnień do ulgowych i bezpłatnych przejazdów środkami lokalnego transportu zbiorowego i dokumentów potwierdzających te uprawnienia,
d. ogólnych zasad kontroli biletów wynikających z ustawy z dnia 15 listopada 1984r. - Prawo przewozowe,
e. planu sieci komunikacji autobusowej i tramwajowej miasta Gdańsk (nr linii, ich przebieg, ważniejsze punkty przesiadkowe itp.). - W trakcie wykonywania obowiązków służbowych kontroler zobowiązany jest udzielić rzetelnych wyjaśnień na pytania pasażerów dotyczące uprawnień do bezpłatnych i ulgowych przejazdów, cen i rodzajów biletów, regulaminu przewozu, opłat dodatkowych i przebiegu linii komunikacyjnych.
- Za gotowość kontrolera do pracy uznaje się:
a. prawidłowy wygląd (schludny i estetyczny ubiór),
b. posiadanie identyfikatora uprawniającego do kontroli biletów, zawierającego zdjęcie, numer służbowy kontrolera oraz nazwę organizatora publicznego transportu zbiorowego,
c. posiadanie zapasu druków z kontroli biletów,
d. znajomość bieżących komunikatów w zakresie zmian w organizacji ruchu i doraźnych dyspozycji przełożonych.
Stwierdzenie gotowości kontrolera do pracy należy wyłącznie do kierownika kontrolerów. - Kontroler przystępując do kontroli oraz w trakcie jej przeprowadzania bezwzględnie musi posiadać umieszczony w miejscu dobrze widocznym dla pasażera czytelny identyfikator.
- Kategorycznie zabrania się kontrolerom podejmowania czynności kontrolerskich w stanie nietrzeźwym, albo wskazującym na spożycie alkoholu. W przypadku postawienia przez pasażera zarzutu nietrzeźwości, kontroler winien zaproponować rozstrzygnięcie tego zarzutu w siedzibie pracodawcy kontrolera lub przez funkcjonariusza Policji czy Straży Miejskiej.
- Kontroler ogłasza rozpoczęcie kontroli w pojeździe po upewnieniu się, że wszyscy pasażerowie wsiadający na przystanku skasowali bilety natychmiast po wejściu do pojazdu (w przypadku przystanku początkowego – niezwłocznie po ruszeniu pojazdu), lub że zachowanie pasażerów nie wskazuje na zamiar skasowania biletów. Czynność kontroli należy poprzedzić skasowaniem kontrolki w celu ustalenia kodu kasownika. Kontroler przed ogłoszeniem kontroli może poprosić prowadzącego pojazd, okazując identyfikator, o zablokowanie kasowników w pojeździe - nie wcześniej niż 1/2 minuty od ruszenia pojazdu z przystanku - a po zakończeniu kontroli o ich odblokowanie, ale nie później niż przed dojechaniem do następnego przystanku.
- Kontrola biletów winna być ogłoszona stanowczo i dostatecznie głośno. Podczas przeprowadzania kontroli obowiązuje grzeczność i uprzejmość w stosunku do pasażerów. Jednocześnie zabrania się, niezależnie od okoliczności kontroli, zwracać się do pasażerów podniesionym tonem lub przyjmować lekceważącą postawę.
- Zabrania się używania przez kontrolerów słów uznanych powszechnie za niecenzuralne podczas wypełniania obowiązków służbowych, przy czym dotyczy to nie tylko relacji z pasażerami ale także pomiędzy kontrolerami.
- Wszelkie formalności z pasażerami naruszającymi przepisy taryfowe lub porządkowe winny być załatwiane wyłącznie w pojeździe, z zastrzeżeniem wynikającym z treści pkt. 14, w sposób taktowny, grzeczny i jednocześnie stanowczy. Niedopuszczalne jest komentowanie braku biletu, zachowań pasażerów, ocenianie postępowania, wyglądu itp.
- Rozmowy z pasażerami należy ściśle ograniczyć do przedmiotu kontroli, a informacji należy udzielać w sposób kulturalny, zwięzły i wyczerpujący.
- W przypadku stwierdzenia naruszenia przepisów taryfowych przez pasażera, kontroler winien pobrać opłatę dodatkową i należność za przejazd oraz wydać pokwitowanie na obowiązującym druku. Kontroler ma obowiązek uzasadnienia swojej decyzji, szczególnie w przypadku nie uznania okazanego biletu za ważny dowód opłaty za przejazd.
- Jeżeli pasażer nie jest w stanie uregulować opłaty przewozowej i dodatkowej gotówką u kontrolera lub odmawia jej uregulowania, kontroler wystawia wezwanie do zapłaty opłaty dodatkowej i należnej za przejazd na obowiązującym druku z kontroli biletów. W celu ustalenia tożsamości podróżnego, kontroler ma prawo żądać od pasażera okazania dokumentu potwierdzającego jego dane osobowe.
- W razie odmowy zapłacenia należności i niemożności ustalenia tożsamości pasażera, kontroler ma prawo ująć pasażera i niezwłocznie oddać go w ręce wezwanej uprzednio Policji lub innych organów porządkowych, które mają zgodnie z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa, uprawnienia do zatrzymania pasażera i podjęcia czynności zmierzających do ustalenia jego tożsamości. Do czasu przybycia funkcjonariusza pasażer obowiązany jest pozostać w miejscu wskazanym przez kontrolera.
- Kontroler jest zobowiązany zapoznać pasażera z treścią dokumentu z kontroli biletów i po uzyskaniu jego podpisu wręczyć pasażerowi oryginał, a kopię dostarczyć do siedziby firmy kontrolującej. W przypadku gdy pasażer odmówi podpisania lub przyjęcia dokumentu z kontroli biletów, oryginał i kopię z adnotacją o odmowie podpisania lub przyjęcia, należy dostarczyć do ww. miejsca. Odmowa podpisania lub przyjęcia dokumentu z kontroli biletów nie rodzi skutków prawnych dla ważności tego dokumentu.
- Na każde żądanie pasażera, kontroler musi umożliwić pasażerowi spisanie swojego numeru służbowego oraz poinformować o miejscu i terminach składania skarg i reklamacji.
- Bezwzględnie zabrania się kontrolerom stosowania jakichkolwiek metod, nie wynikających z Regulaminu, zmierzających do wyegzekwowania kwoty należności opłaty dodatkowej, a w szczególności:
a. przyjmowania przedmiotów od pasażerów tytułem „zastawu" do czasu uregulowania nałożonych opłat,
b. odwiedzania mieszkań prywatnych z żądaniem uregulowania opłaty dodatkowej, nawet gdyby to miało miejsce na wyraźne życzenie zainteresowanego pasażera,
c. zaniżania wysokości opłaty dodatkowej w stosunku do aktualnie obowiązującej,
d. wysiadania z pasażerem z pojazdu przed zakończeniem czynności kontroli, z zastrzeżeniem wynikającym z treści pkt.14. - Bilety zakwestionowane przez kontrolera są własnością pasażera i nie wolno ich zabierać. Numer zakwestionowanego biletu należy wpisać w „Protokole z kontroli biletów" a bilet oznakować numerem służbowym, datą i swoim podpisem.
- Bezwzględnie zabrania się zatrzymywania posiadanych przez pasażerów dokumentów, z zastrzeżeniem punktu 20.
- Kontroler upoważniony i zobowiązany jest, w razie uzasadnionego podejrzenia, że dokument przewozu albo dokument uprawniający do przejazdu bezpłatnego lub ulgowego jest podrobiony lub przerobiony, do zatrzymania dokumentu za pokwitowaniem oraz przesłania go prokuratorowi lub Policji, z powiadomieniem wystawcy dokumentu.
- W przypadku gdy pasażer opuści pojazd i pozostawi bilet lub dokument tożsamości, kontroler dołącza je do dokumentu z kontroli biletów z krótkim opisem sytuacji i niezwłocznie dostarcza do siedziby firmy kontrolującej.
- Podczas wykonywania czynności kontrolerskich bezwzględnie należy przestrzegać przepisów BHP.
- W przypadku rażącego naruszenia regulaminu kontroli biletów, a zwłaszcza:
a. pobrania opłaty niezgodnej z taryfą lub bez pokwitowania,
b. odstąpienia identyfikatora innej osobie,
c. wykonywania czynności służbowych po spożyciu alkoholu;
Kontroler będzie natychmiast pozbawiony uprawnień do kontroli i zobowiązany do zwrotu identyfikatora oraz druków dokumentów z kontroli biletów. - Kontrola powinna obejmować wszystkich pasażerów, za wyjątkiem sytuacji powodującej zagrożenie dla bezpieczeństwa osobistego kontrolerów lub pasażerów. W takim wypadku, a także w przypadku rażącego naruszenia przez pasażera przepisów porządkowych (spożywanie alkoholu, palenie tytoniu) kontrolerzy winni zwracać się o pomoc do funkcjonariuszy Policji i innych organów porządkowych, w szczególności z żądaniem usunięcia osób dopuszczających się łamania przepisów porządkowych lub taryfowych z pojazdu. Nie jest dopuszczalne domniemywanie przez kontrolera o posiadaniu przez pasażera biletu lub uprawnienia do bezpłatnej jazdy bez okazania odpowiedniego biletu lub dokumentu.
- Zabroniona jest zmiana trasy pojazdu celem dowiezienia pasażera do jednostki Policji lub Straży Miejskiej w celu ustalenia danych osobowych pasażera, w związku z brakiem dokumentu lub odmową jego okazania.
- W sytuacjach bezpośredniego zagrożenia bezpieczeństwa własnego, kontrolowanych pasażerów lub innych osób kontrolerzy mają prawo na własne ryzyko wydawać polecenia prowadzącym pojazd dotyczące zmiany trasy lub zatrzymania pojazdu.
- W sytuacjach gdy wskutek polecenia kontrolera nastąpiło zatrzymanie pojazdu lub zmiana jego trasy, kontroler zobowiązany jest:
a. sporządzić raport opisujący dokładnie przebieg zdarzenia, przyczyny uzasadniające zatrzymanie pojazdu lub zmianę trasy, datę, godzinę zdarzenia, miejsce, nr linii, nr boczny pojazdu, skutki - czas trwania zatrzymania lub przebieg zmienionej trasy, dane personalne sprawcy (sprawców) i adres,
b. poinformować sprawcę (sprawców) o sporządzeniu meldunku i wynikającym z tego obowiązku zapłaty opłaty dodatkowej za spowodowanie zatrzymania lub zmiany trasy przejazdu,
c. przekazać raport przełożonym bezpośrednio po zakończeniu pracy, w dniu zdarzenia lub w dniu następnym. - W przypadku wydania przez kontrolera nieuzasadnionego sytuacją polecenia zjazdu pojazdu z trasy, będzie on zobowiązany do pokrycia związanych z tym kosztów.
Dyrektor
Zarządu Transportu Miejskiego w Gdańsku