ZTM w Gdańsku

Regulamin kontroli biletów obowiązujący w środkach lokalnego transportu zbiorowego w Gdańsku (Załącznik nr 1 do Zarządzenia Nr 12/2005 Dyrektora ZTM w Gdańsku, zmieniony Zarządzeniem Nr 4 z dnia 11.01.2008, zmieniony Zarządzeniem Nr 34/2008 z dnia 10 lipca 2008 r., zmieniony Zarządzeniem Nr 50/2008 z dnia 10 września 2008 r., zmieniony Zarządzeniem Nr 5/2011 z dnia 23.02.2011 r., zmieniony Zarządzeniem Nr 68/2011 z dnia 29 grudnia 2011 r.).

Podstawowym zadaniem kontrolera biletów jest sprawdzanie, czy wszyscy pasażerowie w pojeździe posiadają ważne bilety na przejazd (bilety zgodne z aktualnym cennikiem opłat) lub dokumenty uprawniające do przejazdów bezpłatnych i ulgowych.
Kontroler biletów bezwzględnie musi wykazać się znajomością:
a. „Uchwały Rady Miasta Gdańska w sprawie przepisów porządkowych związanych z przewozem osób i bagażu ręcznego pojazdami gminnego transportu zbiorowego na terenie obsługiwanym przez komunikację miejską organizowaną przez miasto Gdańsk",
b. aktualnie obowiązującego cennika opłat,
c. przepisów określających zakres uprawnień do ulgowych i bezpłatnych przejazdów środkami lokalnego transportu zbiorowego i dokumentów potwierdzających te uprawnienia,
d. ogólnych zasad kontroli biletów wynikających z ustawy z dnia 15 listopada 1984r. - Prawo przewozowe,
e. planu sieci komunikacji autobusowej i tramwajowej miasta Gdańsk (nr linii, ich przebieg, ważniejsze punkty przesiadkowe itp.).
W trakcie wykonywania obowiązków służbowych kontroler zobowiązany jest udzielić rzetelnych wyjaśnień na pytania pasażerów dotyczące uprawnień do bezpłatnych i ulgowych przejazdów, cen i rodzajów biletów, regulaminu przewozu, opłat dodatkowych i przebiegu linii komunikacyjnych.
Za gotowość kontrolera do pracy uznaje się:
a. prawidłowy wygląd (schludny i estetyczny ubiór),
b. posiadanie identyfikatora uprawniającego do kontroli biletów, zawierającego zdjęcie, numer służbowy kontrolera oraz nazwę organizatora publicznego transportu zbiorowego,
c. posiadanie zapasu druków z kontroli biletów,
d. znajomość bieżących komunikatów w zakresie zmian w organizacji ruchu i doraźnych dyspozycji przełożonych.

Stwierdzenie gotowości kontrolera do pracy należy wyłącznie do kierownika kontrolerów.
Kontroler przystępując do kontroli oraz w trakcie jej przeprowadzania bezwzględnie musi posiadać umieszczony w miejscu dobrze widocznym dla pasażera czytelny identyfikator.
Kategorycznie zabrania się kontrolerom podejmowania czynności kontrolerskich w stanie nietrzeźwym, albo wskazującym na spożycie alkoholu. W przypadku postawienia przez pasażera zarzutu nietrzeźwości, kontroler winien zaproponować rozstrzygnięcie tego zarzutu w siedzibie pracodawcy kontrolera lub przez funkcjonariusza Policji czy Straży Miejskiej.
Kontroler ogłasza rozpoczęcie kontroli w pojeździe po upewnieniu się, że wszyscy pasażerowie wsiadający na przystanku skasowali bilety natychmiast po wejściu do pojazdu (w przypadku przystanku początkowego – niezwłocznie po ruszeniu pojazdu), lub że zachowanie pasażerów nie wskazuje na zamiar skasowania biletów. Czynność kontroli należy poprzedzić skasowaniem kontrolki w celu ustalenia kodu kasownika. Kontroler przed ogłoszeniem kontroli może poprosić prowadzącego pojazd, okazując identyfikator, o zablokowanie kasowników w pojeździe - nie wcześniej niż 1/2 minuty od ruszenia pojazdu z przystanku - a po zakończeniu kontroli o ich odblokowanie, ale nie później niż przed dojechaniem do następnego przystanku.
Kontrola biletów winna być ogłoszona stanowczo i dostatecznie głośno. Podczas przeprowadzania kontroli obowiązuje grzeczność i uprzejmość w stosunku do pasażerów. Jednocześnie zabrania się, niezależnie od okoliczności kontroli, zwracać się do pasażerów podniesionym tonem lub przyjmować lekceważącą postawę.
Zabrania się używania przez kontrolerów słów uznanych powszechnie za niecenzuralne podczas wypełniania obowiązków służbowych, przy czym dotyczy to nie tylko relacji z pasażerami ale także pomiędzy kontrolerami.
Wszelkie formalności z pasażerami naruszającymi przepisy taryfowe lub porządkowe winny być załatwiane wyłącznie w pojeździe, z zastrzeżeniem wynikającym z treści pkt. 14, w sposób taktowny, grzeczny i jednocześnie stanowczy. Niedopuszczalne jest komentowanie braku biletu, zachowań pasażerów, ocenianie postępowania, wyglądu itp.
Rozmowy z pasażerami należy ściśle ograniczyć do przedmiotu kontroli, a informacji należy udzielać w sposób kulturalny, zwięzły i wyczerpujący.
W przypadku stwierdzenia naruszenia przepisów taryfowych przez pasażera, kontroler winien pobrać opłatę dodatkową i należność za przejazd oraz wydać pokwitowanie na obowiązującym druku. Kontroler ma obowiązek uzasadnienia swojej decyzji, szczególnie w przypadku nie uznania okazanego biletu za ważny dowód opłaty za przejazd.
Jeżeli pasażer nie jest w stanie uregulować opłaty przewozowej i dodatkowej gotówką u kontrolera lub odmawia jej uregulowania, kontroler wystawia wezwanie do zapłaty opłaty dodatkowej i należnej za przejazd na obowiązującym druku z kontroli biletów. W celu ustalenia tożsamości podróżnego, kontroler ma prawo żądać od pasażera okazania dokumentu potwierdzającego jego dane osobowe.
W razie odmowy zapłacenia należności i niemożności ustalenia tożsamości pasażera, kontroler ma prawo ująć pasażera i niezwłocznie oddać go w ręce wezwanej uprzednio Policji lub innych organów porządkowych, które mają zgodnie z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa, uprawnienia do zatrzymania pasażera i podjęcia czynności zmierzających do ustalenia jego tożsamości. Do czasu przybycia funkcjonariusza pasażer obowiązany jest pozostać w miejscu wskazanym przez kontrolera.
Kontroler jest zobowiązany zapoznać pasażera z treścią dokumentu z kontroli biletów i po uzyskaniu jego podpisu wręczyć pasażerowi oryginał, a kopię dostarczyć do siedziby firmy kontrolującej. W przypadku gdy pasażer odmówi podpisania lub przyjęcia dokumentu z kontroli biletów, oryginał i kopię z adnotacją o odmowie podpisania lub przyjęcia, należy dostarczyć do ww. miejsca. Odmowa podpisania lub przyjęcia dokumentu z kontroli biletów nie rodzi skutków prawnych dla ważności tego dokumentu.
Na każde żądanie pasażera, kontroler musi umożliwić pasażerowi spisanie swojego numeru służbowego oraz poinformować o miejscu i terminach składania skarg i reklamacji.
Bezwzględnie zabrania się kontrolerom stosowania jakichkolwiek metod, nie wynikających z Regulaminu, zmierzających do wyegzekwowania kwoty należności opłaty dodatkowej, a w szczególności:
a. przyjmowania przedmiotów od pasażerów tytułem „zastawu" do czasu uregulowania nałożonych opłat,
b. odwiedzania mieszkań prywatnych z żądaniem uregulowania opłaty dodatkowej, nawet gdyby to miało miejsce na wyraźne życzenie zainteresowanego pasażera,
c. zaniżania wysokości opłaty dodatkowej w stosunku do aktualnie obowiązującej,
d. wysiadania z pasażerem z pojazdu przed zakończeniem czynności kontroli, z zastrzeżeniem wynikającym z treści pkt.14.
Bilety zakwestionowane przez kontrolera są własnością pasażera i nie wolno ich zabierać. Numer zakwestionowanego biletu należy wpisać w „Protokole z kontroli biletów" a bilet oznakować numerem służbowym, datą i swoim podpisem.
Bezwzględnie zabrania się zatrzymywania posiadanych przez pasażerów dokumentów, z zastrzeżeniem punktu 20.
Kontroler upoważniony i zobowiązany jest, w razie uzasadnionego podejrzenia, że dokument przewozu albo dokument uprawniający do przejazdu bezpłatnego lub ulgowego jest podrobiony lub przerobiony, do zatrzymania dokumentu za pokwitowaniem oraz przesłania go prokuratorowi lub Policji, z powiadomieniem wystawcy dokumentu.
W przypadku gdy pasażer opuści pojazd i pozostawi bilet lub dokument tożsamości, kontroler dołącza je do dokumentu z kontroli biletów z krótkim opisem sytuacji i niezwłocznie dostarcza do siedziby firmy kontrolującej.
Podczas wykonywania czynności kontrolerskich bezwzględnie należy przestrzegać przepisów BHP.
W przypadku rażącego naruszenia regulaminu kontroli biletów, a zwłaszcza:
a. pobrania opłaty niezgodnej z taryfą lub bez pokwitowania,
b. odstąpienia identyfikatora innej osobie,
c. wykonywania czynności służbowych po spożyciu alkoholu;

Kontroler będzie natychmiast pozbawiony uprawnień do kontroli i zobowiązany do zwrotu identyfikatora oraz druków dokumentów z kontroli biletów.
Kontrola powinna obejmować wszystkich pasażerów, za wyjątkiem sytuacji powodującej zagrożenie dla bezpieczeństwa osobistego kontrolerów lub pasażerów. W takim wypadku, a także w przypadku rażącego naruszenia przez pasażera przepisów porządkowych (spożywanie alkoholu, palenie tytoniu) kontrolerzy winni zwracać się o pomoc do funkcjonariuszy Policji i innych organów porządkowych, w szczególności z żądaniem usunięcia osób dopuszczających się łamania przepisów porządkowych lub taryfowych z pojazdu. Nie jest dopuszczalne domniemywanie przez kontrolera o posiadaniu przez pasażera biletu lub uprawnienia do bezpłatnej jazdy bez okazania odpowiedniego biletu lub dokumentu.
Zabroniona jest zmiana trasy pojazdu celem dowiezienia pasażera do jednostki Policji lub Straży Miejskiej w celu ustalenia danych osobowych pasażera, w związku z brakiem dokumentu lub odmową jego okazania.
W sytuacjach bezpośredniego zagrożenia bezpieczeństwa własnego, kontrolowanych pasażerów lub innych osób kontrolerzy mają prawo na własne ryzyko wydawać polecenia prowadzącym pojazd dotyczące zmiany trasy lub zatrzymania pojazdu.
W sytuacjach gdy wskutek polecenia kontrolera nastąpiło zatrzymanie pojazdu lub zmiana jego trasy, kontroler zobowiązany jest:
a. sporządzić raport opisujący dokładnie przebieg zdarzenia, przyczyny uzasadniające zatrzymanie pojazdu lub zmianę trasy, datę, godzinę zdarzenia, miejsce, nr linii, nr boczny pojazdu, skutki - czas trwania zatrzymania lub przebieg zmienionej trasy, dane personalne sprawcy (sprawców) i adres,
b. poinformować sprawcę (sprawców) o sporządzeniu meldunku i wynikającym z tego obowiązku zapłaty opłaty dodatkowej za spowodowanie zatrzymania lub zmiany trasy przejazdu,
c. przekazać raport przełożonym bezpośrednio po zakończeniu pracy, w dniu zdarzenia lub w dniu następnym.
W przypadku wydania przez kontrolera nieuzasadnionego sytuacją polecenia zjazdu pojazdu z trasy, będzie on zobowiązany do pokrycia związanych z tym kosztów.

Dyrektor
Zarządu Transportu Miejskiego w Gdańsku